تهدید کرونا و فرصت از دست رفته شایسته سالاری - وبلاگ خانی

به گزارش وبلاگ خانی، آیا می توان در شرایطی کرونایی و احتیاج جامعه به محدود کردن تجمعات مردمی، موقعیتی را خلق کرد که با الهام از سخنان چندین سال پیش رئیس جمهوری، هم چرخ اقتصاد بچرخد و هم چرخ بهداشت متوقف نگردد؟ درست است که رعایت پروتکل های بهداشتی هزینه ای سنگین را بر جامعه و اقتصاد کشور تحمیل نموده و می نماید، آما آیا می توان به موقعیتی اندیشید که این هزینه لزوما سر به فلک نکشد و دو هدف رونق مالی و رعایت بهداشت، هم زمان در حد ضرورت محقق گردد؟ هفته گذشته ماجرای برگزاری حراج در یک مرکز خرید در تهران خبرساز شد و فیلم ازدحام مردم در شرایط سخت کرونایی کشور، دست به دست چرخید. هرچند در انبوه خبرها و حاشیه های دنیا سیاست، این خبر خیلی زود کنار گذاشته شد، اما به نظر می رسد تحلیل این واقعه و اقدامات متولیان امر در این رابطه، بسیار شایان تأمل و آموزنده است. فروشگاهی در غرب تهران با تبلیغ فروش فوق العاده کالاهای خود در فضای مجازی، شهروندان را به بازدید و خرید دعوت می نماید.

شهفرایندان مشتاق در موعد مقرر به فروشگاه مراجعه می نمایند. شاید گروهی از آنان با مشاهده انبوه جمعیت منصرف شده و به خانه هایشان بازگشته باشند، اما همان تعداد محدود حاضران در محل، ازدحامی خطرناک را ایجاد کردند. با انتشار خبر در سطح جامعه، مسئولان ذی ربط به فکر افتادند و در نهایت فروشگاه مزبور جریمه و تعطیل شد؛ البته یکی، دو روز بعد خبر برگزاری حراج دیگری هم رسانه ای شد.اولین گروه سؤالاتی را که در این عرصه به فکر خطور می نمایند، می توان به توضیح زیر برشمرد: اگر مدیران فروشگاه مزبور می دانستند که در صورت برگزاری حراج دچار جریمه و تعطیلی می شوند، باز هم چنین اقدامی می کردند؟ آیا به کسبه آموزش و اطلاع رسانی مکفی درباره چنین اتفاقاتی داده شده است؟ چرا با وجود تبلیغات گسترده در فضای مجازی، مسئولان قبل از ساعت برگزاری حراج از این موضوع خبردار نشدند که مانع تجمع بشوند؟ چرا شهفرایندان از تجمع و بی اعتنایی به پروتکل های بهداشتی ترسی ندارند؟

با مروری بر آنچه رخ داده است، می توان گفت مسئولان غافلگیر شده اند. آنان با انتشار خبر برگزاری حراج متوجه ماجرا شده و در حرکتی ضربتی، به تعطیلی و جریمه افراد خاطی اقدام نموده اند. این نوع غافلگیری را می توان از نوع غافلگیری هنگام بروز سیل یا بارش برف دانست که معمولا هرساله اتفاق می افتد. بااین حال، نکته اینجاست که برخورد سریع و قاطعانه با این امر، دیگر دردی را دوا نمی کند؛ زیرا تجمع خطرناک اجرا شده و احتمالا اثر خود را بر فرایند توسعه آلودگی و بیماری گذاشته است.آغاز دوران توسعه کرونا فرصتی بود که متولیان امر با ترویج فرهنگ استفاده بهینه از فضای مجازی، در کنار فراهم آوردن مقدمات خدمات رسانی الکترونیک به شهفرایندان، خریدهای اینترنتی را توسعه بدهند. در چنین فضایی حتی فروشگاهی که برای برگزاری فروش فوق العاده برنامه ریزی می کرد، می توانست کار خود را در فضای مجازی دنبال کند و بدون دامن زدن به خطر همه گیری بیماری، فعالیت خود را به برترین نحو و حتی با هزینه کمتر انجام بدهد. با الزام سازمان ها به برگزاری جلسات غیرحضوری، دورکاری کارمندان و پاسخ گویی اینترنتی، امکان کاهش رفت و آمدهای غیرضرور وجود داشت. هرچند در این راستا کوشش فراوانی اجرا شده، اما اتفاق هفته پیش نشان داد که موفقیت چندانی در کار نبوده است. مسئولان می توانند درباره برخورد قاطعانه خود، آن هم در اسرع وقت، سخنوری نمایند و جدیت خود در دفع خطر را به رخ شهفرایندان بکشند، اما هرگز پاسخ این سؤال ساده را نخواهند داد که چرا با انتشار آگهی مسئله ساز اشارشده، بلافاصله با احضار مدیران فروشگاه برگزارنماینده حراج، آنان را متوجه موضوع ننموده اند؟

و اگر این ماجرا رسانه ای نمی شد، آیا ممکن بود این تخلف کشف شده و با آن برخورد گردد؟ بی تردید با وجود بی اعتنایی گروهی از شهفرایندان به حادبودن شرایط، کرونا رکودی جدی را بر اقتصاد کشورمان تحمیل نموده و هزینه سنگینی روی دست دولت، فعالان مالی و خانوارها گذاشته است، اما این ادعا که بخش مهمی از این هزینه قابل صرفه جویی بود و با تدبیر و درایت می شد تهدید کرونا را هم به فرصت تبدیل کرد، چندان گزافه نیست. برخورد مدبرانه با پدیده کرونا و تبعات آن می توانست شرایطی را فراهم کند که رعایت پروتکل های بهداشتی، منتهی به تعطیلی تمام فعالیت های مالی کشور نگردد.

دوران حاکمیت کرونا حتی می توانست فرصتی در اختیار مسئولان قرار بدهد تا دیوار تخریب شده اعتماد مردم به رسانه های رسمی را بازسازی نمایند؛ به گونه ای که وقتی رسانه ها از خطر توسعه کرونا و افزایش مرگ و میر سخن می گویند، عامه مردم با گفتن عبارت کار خودشونه از کنار این واقعیت تلخ نگذرند و برای خرید یک جفت کفش مقرون به صرفه قیمت، زحمت چندماهه کادر نجیب و فداکار درمان را بر باد ندهند. آری می شد کاری کرد که هم چرخ اقتصاد بچرخد و هم چوب اقتصاد خانوار لای چرخ بهداشت جامعه نرود. می شد کاری کرد که تهدید کرونا فرصتی برای بازنگری در رفتارهای غلط و سیاست های ناکارآمدمان باشد. می شد کاری کرد که شیوع کرونا باور شهفرایندان به علم و دستاوردهای علمی و اتکا به اهل فن و دانایان را بیشتر کند؛ همان گونه که اینک بسیاری از اقشار جامعه به درستی به اهمیت زحمات کادر درمان و اوج فداکاری و دلسوزی پاسداران سلامت جامعه پی برده اند. اما این همه در گرو بازنگری در شیوه های مدیریتی، پذیرش قواعد شایسته سالاری و اصلاح نظام تصمیم گیری است.