احیای دریاچه ارومیه با مشارکت جامعه محلی، خطر خشک شدن دریاچه ارومیه کاهش یافت - وبلاگ خانی

به گزارش وبلاگ خانی، احیای دریاچه ارومیه با اقدامات اجرایی ستاد احیا و افزایش بارش ها در شرایطی محقق شد که برنامه ریزی های اجرا شده با فعال سازی جامعه محلی نقش مهمی در به نتیجه رسیدن و حفظ این زیست بوم ارزشمند شد.

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری وبلاگ خانی، دریاچه ارومیه به عنوان عظیم ترین دریاچه کشور و ششمین دریاچه آب شور جهان از اواسط دهه 80 راستا خشک شدن را طی کرد.

احداث عظیمراه بر روی دریاچه، استفاده بی رویه از منابع آب حوزه آبریز در بخش کشاورزی، کاهش بارش برف و باران، آلودگی سنگین فلزی ناشی از فعالیت های صنعتی و سموم کشاورزی به عنوان مهم ترین عوامل خشک شدن دریاچه شده است.

با وجودی که شوری آب دریاچه ارومیه به اندازه ای زیاد است که امکان زیست ماهی در آن وجود ندارد اما حضور 311 گونه گیاه، 5 گونه نرم تن، 226 گونه پرنده، 27 گونه خزنده و دوزیست و 24 گونه از پستانداران و همچنین میزبانی از گونه های مختلف پرندگان مهاجر در بیش از 100 جزیره این دریاچه باعث شده تا این منطقه از نگاه یونسکو به عنوان به منطقه تحت حفاظت ثبت گردد.

با توجه به اهمیت این زیست بوم، در سال 92 ستاد احیای دریاچه ارومیه با حضور وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری و ریاست سازمان حفاظت محیط زیست به ریاست معاون اول رئیس جمهور تشکیل شد تا راهکارهای عملیاتی نجات دریاچه را آنالیز و گام های اجرایی نحوه مدیریت احیای دریاچه ارومیه را آنالیز کند.

عملکرد این ستاد به گونه ای بود که مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه مطرح کرد که در حال حاضر میزان آبگیری دریاچه به بیش از یک هزار و 270 متر رسیده و می توان گفت در 10 سال اخیر در بالاترین تراز خود واقع شده است.

بعضاً عنوان می گردد که عامل پیشرفت در آبگیری مناسب دریاچه ناشی از بارندگی های امسال بوده است در حالی که بنا بر اذعان تجریشی این بهبود شرایط بیش از بارندگی ها ناشی از اقدامات اجرا شده از سوی دستگاه های اجرایی بوده است به طوری که در سال های 1387 و 1389 بارش های مشابه میزان امسال داشتیم ولی در یکی از این سال ها 57 و در سال دیگر 13 سانتی متر از آب دریاچه کاهش پیدا کرد.

کاهش 65 و 30 درصدی مصرف آب کشاورزی در سد حسنلو، پایاب سد بوکان و تمام سدهایی که شبکه آبیاری زهکشی، اصلاح و ساماندهی الگوی کشت جامعه محلی از جمله مواردی است که معاون سازمان محیط زیست در راستای بهبود شرایط به آن اشاره نموده است.

افزایش تراز آب دریاچه ارومیه علی رغم کاهش بارش ها

طبیعتاً این میزان از پیشرفت دلایلی فراتر از اقدامات مکانیکی همچون انتقال آب و همچنین بارندگی ها دارد که مشارکت جامعه محلی و قانع کردن آنها نسبت به اهمیت این زیست بوم حائز اهمیت است.

علی ارواحی مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران در ارتباط با اقدامات اجرا شده در بحث طرح های مشارکت های اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه به خبرنگار وبلاگ خانی، گفت: طرح حفاظت از تالاب های ایران از سال 1384 به استناد برنامه چهارم توسعه در سه پایلوت اصلی از جمله دریاچه ارومیه آغاز شده به آنالیز برنامه ها در راستای اعمال برنامه های مدیریت زیست بومی این منطقه آسیب پذیر اعمال کند.

وی با بیان این که ساختار مدیریت تالاب ها موضوعی فرابخشی است، مطرح کرد: مدیریت تالاب ها بسته به نوع شرایطشان دارای سطوح مختلفی هستند که دریاچه ارومیه هم از این قاعده مستثنی نیست، موضوعی که از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه از زمان آغاز به کار این ستاد اتفاق افتاده است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران ادامه داد: فعالیت ما در چارچوب احیای دریاچه این بود تا در کنار فعالیت های ستاد احیای دریاچه ارومیه، الگوسازی مشارکت مردم را نیز به پیش ببریم. در این راستا پروژ ه ای در 150 روستا موضوع کشاورزی پایدار، معیشت های سازگار با منابع آب را به منظور رسیدن به یک اقتصاد بهره بردار در دستور کار قرار داد.

ارواحی اضافه کرد: موضوع دیگری که در دستور کار نهاده شد این بود که راهکارهای سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم را شناسایی کند تا بتواند در سطوح پایلوت برخی از این راهکارها را به مرحله اجرا گذاشته و در ادامه اگر آن راهکارها نتایج خوبی داشت بتوانیم مجدداً آنها را به دولت معرفی کنیم تا در صورت امکان بتواند به صورت گسترده عملیاتی گردد.

وی با اشاره به این مطلب که یکی از نقاط قوت برنامه حفاظت از دریاچه همکاری با جامعه محلی و تداوم این تعامل است، گفت: روینمودهای جامعه محور کوشش می نماید تا جوامع و بهره برداران محلی به طور مستقیم از تالاب ها منتفع شده و هم زمان سازوکاری برای حفاظت از آن فراهم گردد.

لازم به ذکر است ترویج اصلاح و ساماندهی الگوی کشت، برنامه های آموزشی بومی سازی شده از سوی جهاد کشاورزی برای تک تک مناطق و کاشت بیش از 10 هزار هکتار گیاه دارویی موضوعی است که نقش مهمی در تحقق برنامه های احیای دریاچه ارومیه تا به امروز داشته است.

شایان ذکر است رکن اصلی برنامه های احیای زیست بوم های آسیب دیده استفاده از کانال های ارتباطی مناسب و بهره گیری از الگوهای متناسب با جامعه محلی است، موضوعی که به نظر می رسد در این زیست بودم مورد توجه نهاده شده و امید آن می رود تا بنا بر پیش بینی عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تا سال 1406 دریاچه ارومیه به تراز استاندارد خود بازگردد و تداوم اقدامات اجرایی ستاد احیای دریاچه ارومیه در کنار قانع کردن جامعه محلی، معرفی و تداوم فعالیت هایی مالی جایگزین صنایع و الگوی کشت آب بر به حفظ این منطقه باارزش زیست محیطی منجر گردد.

4105